De keynotes op laatste dag van het EAOF 2023 boden een terugblik, maar gaven ook een duidelijke koers aan de ontwikkeling van outreachende zorg in de komende jaren. Sir Graham Thornicraft schetste de afbouw van bedden en de start van community mental health teams in de UK eind vorige eeuw. Hij benadrukte het belang van tijd in dit proces: ambulantisering kan kosteneffectief zijn zonder dat het gepaard gaat met een verlies van kwaliteit, mits de transitie van klinische zorg naar de gemeenschap zorgvuldig en geleidelijk gebeurt. Niels Mulder benadrukte het belang van de samenwerking tussen het eigen netwerk en het formele netwerk in de zorg voor mensen met complexe en langdurige (psychiatrische) problemen, zogenaamde resourcegroepen. Het werken met de resource-methodiek zorgt niet alleen voor meer continuïteit in zorg, onderzoek laat zien dat cliënten daarnaast meer empowerment en kwaliteit van leven ervaren terwijl de kosten lager zijn dan die van reguliere FACT. Het belang van betrokkenheid van familie kwam ook duidelijk naar voren in de presentatie van Merete Nordentoft over de vroege interventie aanpak voor mensen met een eerste psychose. De OPUS-studie naar de effectiviteit van deze outreachende aanpak laat zien dat vroege interventie op korte termijn zorgt voor betere effecten dan reguliere zorg, maar dat de verschillen na 20 jaar vervagen. Wel waren mensen die vroege interventiezorg ontvingen meer tevreden over zorg en bleven ze vaker in behandeling.
De beweging richting een meer centrale positie van het eigen netwerk (en een meer bescheiden rol van de hulpverlener) zag F-ACT Nederland bestuurslid Nynke Frieswijk terug in meerdere initiatieven die werden gepresenteerd tijdens het EAOF 2023. Ook was er veel aandacht voor het belang van de ervaringsdeskundige in het proces van herstel en verbinding. Een mini-symposium dat Nynke hier nog even apart wil noemen is dat van Overkop, een huiskamer waar jongeren naar binnen kunnen lopen voor een babbel, een luisterend oor of een gesprek met een therapeut. Een prachtig voorbeeld van laagdrempelige zorg voor, maar vooral ook met jongeren, waar ruimte is voor je klachten maar deze niet voorop staan. Een plek die Nynke iedereen die vastloopt zou gunnen!